Of je nu een website beheert, een blog of een webshop hebt: iedereen die iets met websites doet heeft te maken met het auteursrecht. In drie delen bespreken we alle ins en outs van zowel de auteurswet als de internationale copyright-laws met je. In dit derde en laatste deel bespreken we de mogelijkheden om op een legale manier aan beeldmateriaal te komen.
Lees ook de andere delen:
Hoe verkrijg je legaal beeldmateriaal?
In de vorige delen bespraken we voornamelijk waar je rekening mee moet houden als je beeldmateriaal of teksten wil gebruiken op je eigen website of in je webshop. In dit derde en laatste blog vertellen we je over de mogelijkheden om aan legaal beeldmateriaal te komen. We bespreken daarbij mogelijkheden voor elke wens en elk budget!
1. Huur een fotograaf of illustrator in
Iemand inhuren is niet goedkoop, maar het levert je optimale controle over het eindresultaat, beelden die passen bij de identiteit van jouw bedrijf of website en vooral: unieke beelden. Je kiest iemand wiens stijl je aanspreekt en hij of zij gaat aan de slag om voor jou iets te maken.
Als je iemand inhuurt, verkrijg je niet het auteursrecht van het materiaal. Wel is bij de prijs over het algemeen het gebruik van de afbeeldingen inbegrepen. Soms zijn daaraan geen restricties verbonden, soms krijg je een licentie die bepaalt op welke manier je de beelden mag gebruiken en voor welke termijn. Wil je zeker weten dat je alles mag met de foto’s? Vraag dan niet om overdracht van het auteursrecht: dat is vaak duur en bovendien helemaal niet nodig. Vraag of de foto’s je “rechtenvrij” geleverd kunnen worden.
2. Archieflevering van een bestaand materiaal
Soms kom je, bijvoorbeeld op internet, beeldmateriaal tegen dat zich perfect leent voor jouw website of webshop. Dan kun je contact opnemen met de maker en hem of haar vragen om toestemming voor publicatie. Er gaat soms wat tijd en soms ook wat mailverkeer aan vooraf voor je tot een overeenkomst bent gekomen. Dit proces kun je versnellen door gebruik te maken van de volgende tips:
- Omschrijf waarvoor je de foto’s of illustraties wil gaan gebruiken. Noem daarbij ook het adres van je website, en vertel ook als je de afbeeldingen wil gaan gebruiken voor bijvoorbeeld drukwerk. Wil je een beeld onbeperkt kunnen gebruiken, vermeld dan dat je het beeld graag “rechtenvrij” wil ontvangen.
- Vraag naar de tarieven voor jouw gewenste vorm van gebruik. Heb je geen budget, dan doe je er goed aan dit te onderbouwen. Bijvoorbeeld: “omdat mijn blog een hobbymatig karakter heeft en ik hier geen geld mee verdien, heb ik helaas geen budget.”
- Heb je geen budget, dan kun je soms iets anders bieden ter compensatie. Bijvoorbeeld: een gratis advertentie, een gastblog, naamsvermelding inclusief een linkje naar de website van de maker, een gratis product of een kortingsbon voor je webshop. Beloof geen gouden bergen en toekomstige betaalde opdrachten wanneer je dat niet waar kunt maken: veel fotografen en illustrators hebben hiermee slechte ervaringen en zullen je op basis hiervan geen gratis beeldmateriaal gunnen.
Op deze manier kan archieflevering voor alle partijen interessant zijn: voor de makers is het een manier toch nog iets over te houden aan afbeeldingen die anders maar op hun harde schijf zouden blijven staan en gebruikers biedt het de kans beeldmateriaal te gebruiken zonder direct een fotograaf of illustrator in te hoeven huren. Zeker als jouw verzoek óók voor de maker voldoet aan de “what’s in it for me?”-vraag, kun je op deze manier tot leuke samenwerkingen komen.
3. Stockfoto’s, publiek domein en Creative Commons
Tot slot nog een drietal oplossingen die niet alleen gunstig zijn voor je portemonnee, maar ook nog eens snel de beschikking geven tot beeldmateriaal. Er gaat geen uitgebreide procedure aan vooraf en meestal kun je de foto’s na downloaden direct gebruiken. Grofweg zijn er drie mogelijkheden:
- Stockmateriaal: foto’s of illustraties worden door makers toegevoegd aan een website, waar ze tegen kleine bedragen gekocht kunnen worden door gebruikers. Stock-websites zijn doorgaans zeer duidelijk in de licenties en je kunt de bestanden na het afrekenen (vaak betaal je met credits die je vooraf koopt) direct gebruiken. Voor fotografen en illustrators ligt de kracht van stockmateriaal in de massa: zij ontvangen maar een klein bedrag per verkoop, maar veel verkoop leidt tot een leuk zakcentje (of zelfs meer dan dat), zonder dat ze daarvoor zelf nog iets hoeven te doen. Ben je op zoek naar uniek materiaal en wil je niet de kans lopen dat een concurrent straks dezelfde afbeeldingen gebruikt als jij? Dan is stockfotografie vaak minder geschikt. Er zijn ook websites die gratis stockfoto’s aanbieden.
- Creative Commons: sommige makers kiezen ervoor hun beeldmateriaal te publiceren op websites onder een Creative Commons-licentie. CC biedt verschillende typen licenties en als maker bepaal je zelf of naamsvermelding verplicht is, of het beeld wel of niet commercieel gebruikt mag worden, of je afbeelding ook bewerkt mag worden tot zogenaamde “afgeleide werken” en of afgeleide werken wel of niet gedeeld moeten worden onder dezelfde CC-licentie. Let bij werk met een CC-licentie altijd goed op of jouw publicatie past binnen de licentie van een beeld. Meer informatie over de CC-licenties lees je hier.
- Public Domain: sommige afbeeldingen zijn volledig vrij van auteursrechten. Dit wordt het “publiek domein” genoemd. Afbeeldingen in het publiek domein kunnen gebruikt worden zonder naamsvermelding of schriftelijke toestemming van wie dan ook.
Op het blog van informatierecht-juriste Charlotte Meindersma vind je een uitgebreide lijst van aanbieders van gratis stockfoto’s, creative commons-foto’s en afbeeldingen in het publiek domein. Haar blog bevat bovendien veel waardevolle informatie over onder andere auteursrecht. Een aanrader als je na het lezen van onze blogserie nog op zoek bent naar meer informatie!
4. Via de producent
Vooral voor webshops bestaat er vaak nog een vierde mogelijkheid: vaak beschikt de producent van de producten die jij verkoopt over rechtenvrije productfoto’s. Informeer hiernaar bij de producent!
Conclusie
Afhankelijk van je wensen en budget zijn er legio mogelijkheden om aan legaal beeldmateriaal voor jouw website of webshop te komen. Je hebt vanaf nu dus geen enkele reden meer om het auteursrecht van makers te schenden. Gebruik legaal materiaal en voorkom onnodige schadeclaims.
Lees ook de andere delen:
Tags:
auteursrechtGeplaatst in: